Αντισύλληψη

Ως αντισύλληψη ορίζεται κάθε μέτρο που παίρνει ο ένας ή και οι δύο σύντροφοι για την αποφυγή μιας εγκυμοσύνης. Η αντισύλληψη περικλείει την έννοια της προσωρινής αποφυγής μιας εγκυμοσύνης, σε αντίθεση με τη στείρωση που είναι μόνιμη και μη αναστρέψιμη διαδικασία. Η αντισύλληψη είναι μέθοδος προληπτική της εγκυμοσύνης, και απευθύνεται σε γυναίκες παραγωγικής ηλικίας, οι οποίες αν και συνευρίσκονται σεξουαλικά δεν επιθυμούν κάποια κύηση, ως επιλογή τους επί του παρόντος χρόνου.

Κατηγοριοποίηση των μεθόδων αντισύλληψης

Στόχος των μεθόδων αντισύλληψης

Φυσικές Μέθοδοι

Οι φυσικές μέθοδοι στοχεύουν στη αποφυγή της σεξουαλικής επαφής ή στη χρήση προφυλακτικού Περιλαμβάνουν τη μέθοδο της αποχής και τη διακοπτόμενη συνουσία (τράβηγμα) κατά τις γόνιμες μέρες του κύκλου. Πρόκειται για μεθόδους χαμηλής αποτελεσματικότητας, που απαιτούν πείρα και αυτοέλεγχο, ιδιότητες όχι τόσο εύκολες για νεαρά άτομα.

Υπολογισμός των γόνιμων ημερών:

Υπάρχουν διάφορες μεθόδοι, θα αναφερθώ όμως στις πιο κύριες:

Διακεκομμένη συνουσία

Στη διακεκομμένη συνουσία ο άνδρας πρέπει να τραβηχτεί από τον κόλπο τη στιγμή που θα καταλάβει ότι θα εκσπερματώσει. Πολλοί άνδρες μπορούν να ελέγξουν τον εαυτό τους και να τα καταφέρουν, άλλοι όμως όχι. Η αλήθεια είναι ότι οι πολύ νέοι δεν ξέρουν να το κάνουν, οι πολύ ερωτευμένοι δεν μπορούν, και οι εγωιστές δεν θέλουν. Μπορείτε να φανταστείτε τα αποτελέσματα του συνδυασμού και των τριών αυτών «αρετών». Άλλωστε, πριν την εκσπερμάτωση, είναι πιθανόν να υπάρξουν άλλες εκκρίσεις που να περιέχουν σπερματοζωάρια.

Τεχνικές Μέθοδοι (Μέθοδοι Φραγμού): Κολπικές πλύσεις. Το αποτέλεσμα είναι φτωχό, με μεγάλο ποσοστό αποτυχίας.

Σπερματοκτόνα: Πρόκειται για χημικές ουσίες που τοποθετούνται στον κόλπο και καταστρέφουν ή αδρανοποιούν τα σπερματοζωάρια. Κυκλοφορούν σε μορφές όπως, κολπικά χάπια, κολπικά υπόθετα, κολπική κρέμα ή ζελέ, κολπικός αφρός τύπου αεροζόλ. Τοποθετούνται στο κόλπο λίγη ώρα πριν την σεξουαλική επαφή (10 λεπτά) και κάθε τοποθέτηση ισχύει για μια εκσπερμάτωση. Η αποτελεσματικότητα τους ως προς το αντισυλληπτικό αποτέλεσμα είναι 70% – 80%.

Ανδρικό προφυλακτικό: Το ανδρικό προφυλακτικό είναι ένα κάλυμμα (μια λεπτή θήκη) από ελαστικό που περιέχει καουτσούκ, το οποίο χρησιμοποιείται για την κάλυψη του πέους την ώρα της συνουσίας. Έτσι το σπέρμα συγκεντρώνεται μέσα στη θήκη, χωρίς να έρθει σε επαφή με τον κόλπο και τον τράχηλο της μήτρας.. Η τοποθέτηση του γίνεται όταν υπάρχει πλήρης στύση του πέους και πριν από την είσοδο του στον κόλπο ενώ βασικό στοιχείου στην τοποθέτηση του είναι η πίεση της σπερματοδόχου περιοχής του προφυλακτικού πριν την τοποθέτηση ώστε αυτή να μην έχει αέρα. Έτσι μειώνονται οι πιθανότητες να γίνει ρήξη του προφυλακτικού .. Το κάθε προφυλακτικό χρησιμοποιείται μια μόνο φορά. Η έξοδος του πέους μετά την εκσπερμάτωση πρέπει να γίνεται πριν καταργηθεί η στύση, γιατί υπάρχει κίνδυνος η χαλάρωση του πέους να επιτρέψει στο σπέρμα να χυθεί μέσα στον κόλπο. Κατά την έξοδο, το προφυλακτικό συγκρατείται με δύο δάκτυλα σφικτά πάνω στο πέος για τον κίνδυνο να παραμείνει στον κόλπο μετά την έξοδο του πέους ή να χυθεί ποσότητα σπέρματος. Το προφυλακτικό είναι μέθοδος αντισύλληψης, που προσφέρει ασφαλή έρωτα και προστασία και στους δύο συντρόφους κατά τον κολπικό, πρωκτικό, ή στοματικό έρωτα ενώ προφυλλάσει και από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα σε μεγάλο βαθμό.

Γυναικείο προφυλακτικό: Δεν χρησιμοποιείται ευρέως στη χώρα μας.

Κολπικό Διάφραγμα / Τραχηλική Καλύπτρα: Δεν χρησιμοποιείται ευρέως στη χώρα μας.

Κολπικός Σπόγγος: Δεν χρησιμοποιείται ευρέως στη χώρα μας.

Ενδομητρικό Σπείραμα: Μηχανικό ενδομητρικό σπείραμα και ορμονικό ενδομητρικό σπείραμα

Μηχανικό Σπείραμα (απλό)

Το ενδομητρικό σπείραμα είναι μια μικρή συσκευή μήκους 2–4 εκατοστά (cm) από εύκαμπτο πλαστικό ή συνδυασμό πλαστικού και μετάλλου, που τοποθετείται από τον γιατρό μέσα στην κοιλότητα της μήτρας, όπου μπορεί να παραμείνει για μερικά χρόνια (ανάλογα με το είδος) προσφέροντας αποτελεσματική αντισύλληψη. Το ενδομητρικό σπείραμα είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο αντισύλληψης μετά το χάπι.

Το σπιράλ έχει διάφορα σχήματα. Αυτό που χρησιμοποιείται στο ιατρείο είναι με το σχήμα γράμματος Τ ή με τον αριθμό εφτά (7). Το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένο μπορεί να είναι πλαστικό ή πολυαιθυλένιο, και επιπλέον μπορεί να περιέχει χαλκό ή πλατίνα.

Η τοποθέτηση του σπειράματος γίνεται συνήθως τις μέρες της περιόδου και δεν απαιτείται νάρκωση Η αφαίρεση του σπειράματος γίνεται εύκολα τραβώντας το σπείραμα από μια ισχυρή νάιλον κλωστή που προβάλλει στον κόλπο. Ο τρόπος δράσης του είναι η αναστολή της εμφύτευσης του κυήματος μέσα στη μήτρα. Ακόμα προκαλεί συσπάσεις στις σάλπιγγες, οι οποίες αναταράσσονται από αυτές τις γρήγορες κινήσεις και καθιστούν το ωάριο λιγότερο λειτουργικό τη στιγμή που θα συναντηθεί με το σπερματοζωάριο.

Το μειονέκτημα του σπιράλ είναι ότι κάνει τις γυναίκες πιο ευάλωτες στις μολύνσεις. Εξαιτίας αυτού του κινδύνου, το σπιράλ δεν συνιστάται πλέον σε γυναίκες που δεν έχουν παιδιά. Το ενδομητρικό σπείραμα απευθύνεται σε γυναίκες με μονογαμικές σχέσεις, γιατί υπάρχει αυξημένος κίνδυνος μετάδοσης σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων στις γυναίκες που χρησιμοποιούν σπείραμα. Αν η σχέση δεν είναι μονογαμική και η γυναίκα φέρει σπείραμα, θα πρέπει να γίνεται χρήση προφυλακτικού.

Ορμονικό Σπείραμα

Το ορμονικό σπείραμα φέρει μια δεξαμενή/αντλία βραδείας απελευθέρωσης μιας προγεσταγόνου ορμόνης η οποία απελευθερώνει στον οργανισμό μια καθημερινή ποσότητα ορμόνης. Υπάρχουν στη αγορά δύο τέτοια συστήματαΤα ορμονικά σπειράματα έχουν διπλό μηχανισμό δράσης, μηχανικό όπως τα απλά σπειράματα, αλλά και ορμονικό, και έτσι η αποτελεσματικότητα τους αξίζει τα όρια του 99.9%. Επιπλέον έχουν το πλεονέκτημα ότι μειώνουν τον αριθμό των ημερών της περιόδου καθώς και τη ποσότητα αίματος που χάνεται με τη περίοδο.

Τεχνικές Μέθοδοι (Ορμονική Αντισύλληψη- ΧΑΠΙ)

Η ορμονική αντισύλληψη, είναι ένα πολυσυζητημένο θέμα. Η εισαγωγή του «χαπιού» το 1960, συνδέθηκε με το γυναικείο κίνημα, τη σεξουαλική απελευθέρωση, με τα έκλυτα ήθη, τη διάδοση των αφροδίσιων νοσημάτων και τις συνέπειες της παραβίασης της φύσης με αιχμές τις επικίνδυνες παρενέργειες των ορμονών, οιστρογόνων και προγεστερινοειδών. Η αλήθεια είναι ότι η ορμονική αντισύλληψη είναι μια φαρμακευτική προληπτική μέθοδος, η οποία έχει κάποιες ενδείξεις, κάποιες αντενδείξεις, κάποιες ευεργετικές και κάποιες βλαπτικές δράσεις, όπως όλες οι φαρμακευτικές λύσεις. Γενικά η ορμονική αντισύλληψη είναι μια μέθοδος ασφαλής, ως προς το αντισυλληπτικό της αποτέλεσμα, ενώ το ισοζύγιο των ευεργετικών και των βλαπτικών της επιδράσεων κλίνει σαφώς υπέρ της χρησιμοποίησής τους, από γυναίκες οι οποίες βρίσκονται σε κίνδυνο ανεπιθύμητης κυήσεως, με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν αντενδείξεις. Σύμφωνα με τις νεότερες αντιλήψεις, και μετά την ηλικία των 35 ετών, η ορμονική αντισύλληψη είναι η πρώτη εκλογή για τις γυναίκες που δεν επιθυμούν κύηση, με ίδιες αντενδείξεις με τις νεότερες γυναίκες, αρκεί να γίνεται με τα μειωμένης περιεκτικότητας σε οιστρογόνο και προγεστερόνη σκευάσματα.

Μηχανισμός δράσης των ορμονικών μεθόδων αντισύλληψης

1. αναστολή/καταστολή της ωορηξίας
2. πύκνωση και αραίωση της τραχηλικής βλέννας
3. πτώση της δεκτικότητας του ενδομητρίου

Ορμονικές μορφές αντισύλληψης

1. Αντισυλληπτικό χάπι (Pill)
   (α) Μικτό χάπι (Pill)
   (β) Χάπι μόνο με προγεσταγόνο (Mini-pill)
   (γ) Χάπι της επόμενης ημέρες
2. Διαδερμική μέθοδος (Patch)
3. Ρινική μέθοδος (Spray)
4. Ενέσιμος προγεστερόνη
5. Κολπικός δακτύλιος
6. Εμφυτεύματα προγεσταγόνης
7. Ορμονικό Σπείραμα

Αντισυλληπτικό Χάπι

(α) Μικτό χάπι (Pill): Το αντισυλληπτικό χάπι αποτελεί την πλέον αποτελεσματική μέθοδο αντισύλληψης, και η αποτελεσματικότητα του είναι πέραν του 99%. Το χάπι περιέχει συνθετικά οιστρογόνα και προγεστερόνη, σε συνδυασμό ή μόνα τους . Κύριος μηχανισμός δράσης είναι η αναστολή/καταστολή της ωοθυλακιορρηξίας. Οι συνηθισμένες συσκευασίες περιέχουν 21 χάπια και η έναρξη λήψης γίνεται από την πρώτη μέρα της περιόδου. Λαμβάνονται κάθε μέρα για 21 συνεχείς μέρες. Η χρησιμοποίηση της επόμενης συσκευασίας αρχίζει μετά μια εβδομάδα, ενώ στο διάστημα που μεσολαβεί εμφανίζεται συνήθως η περίοδος. Υπάρχουν και συσκευασίες με 28 χαπάκια όπου η γυναίκα παίρνει όλα τα χάπια με τη σειρά και όταν τελειώσει το κουτί ξεκινάει το επόμενο. Ενδιάμεσα έρχεται η περίοδο

Η αντισυλληπτική τους δράση αρχίζει από τον πρώτο κύκλο λήψης του χαπιού και διαρκεί και την εβδομάδα που δεν λαμβάνεται χάπι. Η αποτελεσματικότητα του χαπιού μπορεί να ελαττωθεί με την παράλληλη λήψη άλλων φαρμάκων. Η αντισυλληπτική του δράση ελαττώνεται επίσης αν η γυναίκα ξεχάσει να πάρει ένα χάπι. Εκτός από την αντισυλληπτική του δράση, το χάπι ελαττώνει την προεμμηνορρυσιακή τάση, βελτιώνει τη δυσμηνόρροια, λιγοστεύει την ποσότητα του αίματος της περιόδου, προστατεύει από τον καρκίνο της ωοθήκης και του ενδομητρίου, καθώς και από καλοήθεις παθήσεις των ωοθηκών.

Το χάπι πρέπει να αποφεύγεται στις περιπτώσεις διαβήτη, υπέρτασης, επιληψίας, παθήσεις των αγγείων, στεφανιαία νόσος, παθήσεις του ήπατος, κακοήθεις παθήσεις του μαστού και του γεννητικού συστήματος, αιμοσφαιρινοπάθειες, συγγενής υπερλιπιδαιμία, καπνίστριες (ιδιαίτερα πάνω από 30 χρόνων). Το χάπι δεν προφυλάσσει από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα .Δεν πρέπει επίσης να χορηγείται σε γυναίκες με ιστορικό θρομβοεβολικών επεισοδίων και στις κοπέλες που καπνίζουν

(β) Χάπι μόνο με προγεσταγόνο (Mini-pill): Το Mini-pill περιέχει μόνο προγεσετρόνη και δεν περιέχει οιστρογόνο.

(γ) Χάπι της επόμενης ημέρας ή , επείγουσα αντισύλληψη,: Πρόκειται για ένα ορμονικό σκεύασμα το οποίο λαμβάνεται από τη γυναίκα σε περιπτώσεις που προηγήθηκε σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη ή σε περιπτώσεις που απέτυχε η τακτική μέθοδος αντισύλληψης. Λαμβάνονται δύο (2) δισκία λεβονοργεστρέλης κατά προτίμηση εντός 12 ωρών μετά την σεξουαλική επαφή και όχι αργότερα από 72 ώρες (3 ημέρες).

Το χάπι της επόμενης ημέρας είναι η πιο ασφαλής, ταχεία και ευκολόχρηστη μέθοδος αντισύλληψης μετά τη σεξουαλική επαφή, όπου δεν εφαρμόστηκαν άλλες τακτικές μέθοδοι αντισύλληψης ή όπου αυτές απέτυχαν. Είναι ιδιαιτέρως αποτελεσματικό και ασφαλές για τον γυναικείο οργανισμό και αποτρέπει την εγκυμοσύνη σε 70–90 % των περιπτώσεων. Όσο πιο γρήγορα λαμβάνεται μετά την επαφή, τόσο ψηλότερη είναι η αποτελεσματικότητα του. Ρόλος της επείγουσας αντισύλληψης δεν είναι η αντικατάσταση των τακτικών μέτρων προφύλαξης, αλλά αποτελεί μια συμπληρωματική, έκτακτη και περιστασιακή μέθοδο αντισύλληψης, που χρησιμοποιείται επί αποτυχίας της συμβατικής τακτικής αντισύλληψης που συνηθίζει να εφαρμόζει το ζευγάρι.
χάπι).

Γενικά οι μέθοδοι αντισύλληψης είναι πολλές αλλά λίγες όμως, είναι οι αξιόπιστες. Εκείνη που σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μέθοδο αντισύλληψης είναι η λύση της τελευταίας καταφυγής, η έκτρωση δηλαδή, που εκτός από ψυχολογικές και κοινωνικές αναστολές μπορεί να προκαλέσει στη γυναίκα και κινδύνους υγείας.