Έλεγχος Μαστών

Ο καρκίνος μαστού είναι η πιο συχνή κακοήθεια στις γυναίκες και η συχνότητα του έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Το σημαντικό όμως είναι ότι παρά την αυξανόμενη τάση στην συχνότητα του, οι θάνατοι από καρκίνο του μαστού μειώνονται συνεχώς, κάτι που οφείλεται στον προληπτικό έλεγχο και την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού.

Ο καρκίνος του μαστού είναι μια ασθένεια η οποία είναι απόλυτα θεραπεύσιμη εάν διαγνωσθεί έγκαιρα και έτσι ο προληπτικός έλεγχος (screening) για τον καρκίνο του μαστού είναι απαρραίτητος και πραγματικά σώζει ζωές. Οι γυναίκες που δεν ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου για καρκίνο μαστού πρέπει να κάνουν τα ακόλουθα:

Συστάσεις για προληπτικό έλεγχο (screening) μαστού από την American Cancer Society

Η αποτελεσματικότητα της διάγνωσης στη ψηφιακή μαστογραφία φαίνεται να είναι ισάξια με την κλασική σε ηλικίες κάτω από 45 έτών ένω σε γυναίκες ανω των 50 ετών, προ-εμμηνοπαυσιακές ή πέρι-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες και ασθενείς με πυκνούς μαστούς, η ψηφιακή μαστογραφία φαίνεται να έχει κάπως καλύτερα αποτελέσματα.Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ψηφιακή μαστογραφία έχει μικρότερη ακτινοβολία από τη κλασική μαστογραφία.

Σε γυναίκες με πυκνους μαστους ( συνήθως κάτω από 40 ετών ) η μαστογραφία έχει χαμηλή διαγνωστική αξία έτσι χρειάζεται συμπληρωματικός υπερηχογρφικός έλεγχος για καλύτερή διαγνωστική προσεγγιση.Η μαγνητική τομογραφία ή και λήψης βιοψίων προσφέρουν σημαντικη βοήθεια στη δάγνωση σε αυτές τις περιπτώσεις ανάλογα με την περίπτωση.
Από την ηλικία των 40 και μετά η γυναίκα θα πρέπει μέχρι όποια ηλικία είναι σε καλή υγεία να ελέγχεται κάθε χρόνο με κλινική εξέταση και μαστογραφία.
Εννοείται ότι ο έλεγχος ο οποίος αναφέρουμε είναι ο γενικός έλεγχος(screening). Ανάλογα με τα ευρήματα και την περίπτωση μπορεί επίσης ο ιατρός να συμβουλέψει για την διενέργεια υπερηχογραφήματος, μαγνητικής τομογραφίας ή βιοψίας κτλ.

Είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι εδώ και κάποια χρόνια, τα ευρήματα της κάθε μαστογραφίας γράφονται από τον ακτινολόγο με τρόπο ώστε να είναι συγκρίσιμα από εξέταση σε εξέταση, αλλά και σαφή ως προς τον βαθμό επικινδυνότητας του καθώς και την ενέργεια που πρέπει να ακολουθηθεί ανάλογα με αυτά.Ενα πολύ χρήσιμο σ΄συτημα αξιολόγησης είναι σύστημα BI-RADS (Breast Imaging Reporting and Data System) του American College of Radiology. Σύμφωνα με αυτό το σύστημα τα ευρήματα χωρίζονται σε 7 κατηγορίες με διαφορετικό βαθμό επικινδυνότητας η κάθε κατηγορία και διαφορετική προτεινόμενη ενέργεια όπως μπορούμε να δούμε παρακάτω:

BI-RADS Κατηγοριοποίηση

Γυναίκες που ανήκουν στη ομάδα υψηλου κίνδυνου

1. Γυναίκες οι οποίες έχουν κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο μαστού 20% ή περισσότερο σύμφωνα με τον υπολογισμό με μοντέλα υπολογισμού επικινδυνότητας για εμφάνιση καρκίνου του μαστού, τα οποία βασίζονται κυρίως στο ιστορικό της γυναίκας. Ο υπολογισμός αυτός θα γίνει από τον ιατρό κατά την λήψη του ιστορικού.
2. Γυναίκες οι οποίες έχουν γνωστή BRCA1 ή BRCA2 μετάλλαξη.
3. Γυναίκες οι οποίες δεν έχουν εξεταστεί για μετάλλαξη, αλλά έχουν συγγενή πρώτου βαθμού(γονιό, αδερφό(η), υιό ή κόρη) με γνωστή BRCA1 ή BRCA2 μετάλλαξη.
4. Γυναίκες οι οποίες υπεβλήθησαν στο ηλικιακό διάστημα από 10χρ έως 30χρ, σε κάποια θεραπεία με ακτινοβολία στο στήθος.
5. Γυναίκες οι οποίες έχουν σύνδρομο Li Fraumeni, ή Cowden, ή Bannayan-Riley-Ruvalcaba ή έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με ένα από αυτά τα σύνδρομα.

Οι γυναίκες οι οποίες ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου θα πρέπει να ελέγχονται μια φορά τον χρόνο με μαστογραφία και υπερηχογραφήμα και επί διαφοροδιαγνωστική δυσκόλια μαγνητική μαστογραφία και βιοψία.

Μια καλή ηλικία έναρξης του ελέγχου για γυναίκες στην ομάδα υψηλού κινδύνου θεωρείται η ηλικία των 30 ετών, αλλά αυτό διαφοροποιείται ανά περίπτωση.Ενάς κανόνας που ισχύει είναι η έναρξη ελέγχου των μαστών της γυναίκας 10 έτη πριν την ηλικία εμφάνισης του καρκίνου του μαστου στο συγγενή της .Έτσι αν η αδελφη μιας γυναίκας νοσησε από καρκίνο του μαστου στα 38 έτη της τότε πρέπει εκείνη να ξεκινήσει τον έλεγχο από τα 28 έτη.

Ο Δρ. Κουμπής Χρυσοβαλαντης έχει εκπόνήσει τη διδακτορική διατριβη με θέμα “ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ – BRCA study (BReast Cancer in Athens study)” και έχει εμπείρια τοσο στην εξέταση όσο και στην εκτίμηση όσο και στην γενετική συμβουλευτική για το καρκίνο του μαστού αφού επί διετία συμμέτειχε στο Τμήμα Υψηλού Κινδύνου για τον Καρκίνο του Μαστού στο νοσοκομείο Αλεξάνδρα, εξετάζοντας πολλές γυναίκες εκτιμώντας την πιθανότητα να έχουν γονιδιακή βλάβη που θα τους οδηγούσε να αυξήσουν την πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο του μαστου και των ωοθηκών.

Παρακάτω δίδονται απλές οδηγίες για την αυτοεξέταση του μαστου:

Η αυτοεξέταση μαστών είναι η πρώτη ασπίδα που έχει η γυναίκα κατά του καρκίνου του μαστού. Η Αμερικάνικη Ογκολογική Εταιρία συστήνει στις γυναίκες να κάνουν κάθε μήνα αυτοεξέταση μαστών από την ηλικία των 20 ετών και άνω. Καλό είναι να ξεκινήσει μία γυναίκα την αυτοεξέταση από μικρή ηλικία, έτσι ώστε, έστω κι εάν δεν έχει πρόβλημα, να συνηθίζει στην αφή του μαστού της και να τον μαθαίνει με λεπτομέρεια. Η εξοικείωση με το μαστό της, θα κάνει πιο εύκολα αντιληπτή οποιαδήποτε διαφορά προκύψει στο μέλλον.

Η καλύτερη στιγμή για να κάνετε την αυτοεξέταση μαστού (εάν είστε ακόμα σε αναπαραγωγική ηλικία) είναι περίπου 3 ημέρες μετά την τελευταία ημέρα της περιόδου σας. Εκείνες τις ημέρες το στήθος σας είναι λιγότερο πιθανό να είναι πρησμένο και η εξέταση είναι πιο εύκολη και πιο αξιόπιστη.

1ο Στάδιο

Αρχίστε την αυτοεξέταση των μαστών σας μπροστά σε ένα καθρέπτη. Σταθείτε με τις παλάμες να ακουμπούν τα ισχία σας (το πλάι της λεκάνη σας) και τους ώμους να είναι ίσιοι. Αρχικά έλγχουμε οπτικα τους μαστους.Δινουμε προσοχή στη συμμετρία και στην ομοιομορφία.

2ο στάδιο

Συνεχίζοντας να είστε μπροστά στον καθρέπτη, σηκώστε τα χέρια σας και κάντε τον ίδιο έλεγχο, όπως στο 1ο Στάδιο.

[clear]

3ο Στάδιο

Πιέστε απαλά κάθε θηλή με το δείκτη και τον αντίχειρά σας κι ελέγξτε αν υπάρχει πόνος ή κάποια έξοδος υγρού (γαλακτώδες-λευκό, πυώδες-κίτρινο ή αιματηρό-ερυθρό) από κάποια από τις δύο.

4ο Στάδιο

Ξαπλώστε και τοποθετήστε ένα μικρό μαξιλάρι ή μια διπλωμένη πετσέτα κάτω από την αριστερή ωμοπλάτη σας. Βάλτε το αριστερό σας χέρι πίσω από το κεφάλι σας. Τοποθετήστε το δεξί σας χέρι στο πάνω μέρος του αριστερού μαστού σας. Με τα τρια μεσαία δάχτυλα ενωμένα κάνετε μικρές κυκλικές κινήσεις σε όλο σας το στήθος. Ελέγξτε το από πάνω ως κάτω, από την κλείδα ως την κορυφή της κοιλιάς σας, πλευρά-πλευρά, από τη μασχάλη ως το στέρνο και το μαστό σαςμε φορα από πάνω προς τα κάτωκαι από έξω προς τα μέσα ενώ βοηθάει και η κυκλική πορεία.Αρχίζουμε την εξέταση με μικρή πίεση και ακολούθως με λίγο μεγαλύτερη πίεση, έτσι ώστε να ελέγξετε και πιο βαθειά σημεία του μαστού σας. Εάν δεν ξέρετε ακριβώς με τι πίεση να πιέσετε, μιλήστε με εμας να σας βοηθήσουμε.Ακολούθως αλλάζουμε θέση στο μαξιλάρι και με το άλλο χερι ψηλαφουμέ τον άλλαο μαστό με τον ίδιο τρόπο.

5ο Στάδιο

Ενώ είστε σε όρθια στάση, σηκώστε το αριστερό σας χέρι πίσω από το κεφάλι σας, έτσι ώστε να «απλωθεί» ο μαζικός αδένας. Ακολουθήστε την ίδια διαδικασία εξέτασης των δακτύλων, όπως στο 4ο Στάδιο. Αλλάξτε πλευρά και επαναλάβετε, εξετάζοντας και το δεξί μαστό. Η όρθια θέση κάνει ευκολότερη την ψηλάφηση του πάνω και έξω τμήματος των μαστών. Μερικές γυναίκες αισθάνονται καλύτερα το μαστό τους όταν το δέρμα τους είναι υγρό. Γι’ αυτό προτιμούν να κάνουν το 5ο Στάδιο της αυτοεξέτασης όταν κάνουν ντους. Το 5ο Στάδιο μπορεί να γίνει και με τη γυναίκα, όχι σε όρθια θέση, αλλά καθιστή σε καρέκλα. Αυτό είναι επιτρεπτό, αρκεί το σώμα να έχει τέτοια στάση που να ευθειάζεται η σπονδυλική στήλη, έτσι ώστε να προβάλει σωστά ο μαστός. Συνήθως αυτό δεν επιτυγχάνεται σε πολυθρόνες, καναπέδες, κλπ.